Masakit na Tagiliran sa bandang kanan o kaliwa

Ang masakit sa tagiliran o flank pain ay nararanasan sa isang bahagi ng katawan, karaniwang nasa pagitan ng itaas na bahagi ng tiyan at likod. Pwede itong nasa bandang kanan o sa bandang kaliwa.

Kahulugan

Ang sakit sa tagiliran ay isang pakiramdam ng discomfort o sakit sa bahagi ng katawan na matatagpuan sa ibaba ng mga tadyang at itaas ng pelvic bone. Karaniwang nagsisimula ito sa likod o sa midaxillary line (sa gilid ng katawan) at kadalasang sanhi ng pagkaireta ng nerves ng ureter o ang renal capsule ng kidney. (1)

Maari na ang masakit sa tagiliran ay senyales ng problema sa bato. Gayunpaman, dahil maraming organs sa rehiyong ito, kinakailangan isaalang-alang ang iba’t ibang posibleng sanhi. Subalit kung ikaw ay may flank pain na may kasamang lagnat, panginginig, dugo sa ihi, o madalas na pag-ihi, pwedeng sanhi nga ito ng problema sa bato (kidney stones).

Mga Posibleng Sanhi

Ang masakit sa tagiliran ay maaring maganap sa kaliwang bahagi, kanang bahagi, o magkabilang bahagi (Both), o depende sa pangunahing sanhi. Maari ring magkaroon ng sakit sa alinmang panig (Either), kaliwa o kanan. Narito ang pagsusuri para sa bawat isa sa mga posibleng dahilan:

Sakit	Saan Matatagpuan
Arthritis	Magkabila
Problema sa likod	Magkabila
Sakit sa Apdo	Kanan
Problema sa Bituka	Depende Kung Saan
Sakit sa atay	Kanan
Paninigas ng kalamnan	Depende Kung Saan
Bato sa kidney o UTI	Depende Kung Saan
Herpes zoster	Depende Kung Saan
Problema sa Spleen	Kaliwa

Para sa maiksing explanation, ito ang mga sanhi na nagdudulot ng masakit na tagiliran:

1. Arthritis: Ang mga pasyente na may osteoarthritis sa likod ay may sakit sa liko, pagkakabalisawsaw, at paghihirap sa pagkilos, na kadalasang may kasamang referred pain (o yong sakit na pumupunta rin sa ibang bahagi ng katawan). Halimbawa, ang osteoarthritis sa lumbar spine ay nagdudulot ng sakit sa mga bahagi at tagiliran ng puwet at hita. (2)
2. Problema sa likod, tulad ng disk disease : Ang Degenerative Disk Disease ay nauugnay sa pagtaas ng edad ng pasyente. Itinuturing na nagsisimula ang degeneration sa mga kalalakihan halos sampung taon bago ito magsimula sa mga kababaihan. Isinasalaysay ng mga pasyente na ang sakit ay kumakalat din sa parehong bahagi ng puwet at hita. (3)
3. Sakit sa apdo – Ang mga kaso ng mga sakit sa apdo (tulad ng cholecystitis) ay may sakit sa kanang bahagi ng itaas ng tiyan na pwedeng kumalat sa likod na dumadaan sa tagiliran. Ito rin ay nauugnay sa mga karamdaman tulad ng bloated na tiyan, food intolerance (lalo na sa mga matataba at maanghang na pagkain), mas madalas na pag-utot, pagsusuka, at pagduduwal. Maaari ring magkaroon ng sakit sa gitna ng likod o balikat. (4)
4. Mga problema sa bituka: Isa sa mga karamdaman sa bituka kung saan karaniwang nararamdaman ang sakit sa kaliwang bahagi ng tiyan ay ang diverticulitis. Ang diverticulitis ay ang pamamaga o impeksiyon ng maliliit na supot o diverticula sa bituka, lalo na sa kaliwang bahagi. Isa pang karamdaman sa bituka na maaaring magdulot ng sakit, ngunit sa kanang bahagi, ay ang appendicitis. Ang appendicitis ay ang pamamaga ng appendix, isang maliit na organ na matatagpuan sa kanang bahagi ng bituka. (5, 6)
5. Sakit sa atay – Ang isa sa mga sa atay ang alcohol liver disease, kung saan ang pasyente ay nagkakaroon ng jaundice (o pandidilaw ng balat); kadalasang mayroon ding lagnat, pamamaga ng atay, masakit sa bandang kanan kung saan natatagpuan ang atay. Karaniwan itong nakikita sa mga pasyenteng 40 at 50 taong gulang, at ito ay kadalasang sanhi ng sobrang pag-inom ng alak. (7)
6. Pagkakaroon ng krampong kalamnan – Ang pangangawit ng mga kalamnan ay sanhi rin ng patuloy tuloy na sakit sa tagiliran lalo na kung ang apektado ay ang mga kalamnan sa katawan tulad ng transversus abdomini muscle. Maaaring magtagal ang pangangawit mula sa ilang segundo hanggang sa ilang minuto. (8)
7. Impeksyon sa Daanan ng Ihi (UTI) – Ang mga sintomas ng hindi komplikadong UTI ay sakit sa pag-ihi (dysuria), madalas na pag-ihi (frequency), hindi kakayang simulan ang pag-ihi (hesitancy), biglang pagsilang ng pangangailangan sa pag-ihi (urgency), at dugo sa ihi (hematuria). Subalit kung ang mga pasyente ay may komplikadong UTI, maaaring magkaroon ng lagnat, lamig, pagduduwal, o sakit sa tagiliran sa likod. (9)
8. Bato sa Kidney- Ang mga pasyenteng may bato sa kidney (nephrolithiasis), ay karaniwang may sintomas tulad ng biglang sakit sa tagiliran na umaabot sa singit. Ito ay nangyayari kapag ang bato ay nagsisimulang bumaba mula sa mga kidney patungo sa mga daanan ng ihi (ureter). (10)
9. Herpes zoster – Ang herpes zoster ay kadalasang tinatawag na shingles. Karaniwang sumasakit ang tagiliran tapos may lilitaw na mga vesicles sa balat na nasa isang panig lamang ng isang dermatome. (11)
10. Problema sa Spleen: Kapag mayroon sakit sa spleen, karaniwang nararamdaman ang sakit sa likod ng iyong kaliwang mga tadyang. Maaring maging masakit kapag hinaplos ang bahagi na ito. (12)

Marami pa ang pwedeng maging sanhi ng sakit sa tagiliran. Pero dapat tandaan na ito ay maari sa kaliwang bahagi, kanang bahagi, pareho, o sa anumang bahagi ng katawan, depende sa tiyak na kondisyon na nagdudulot ng kirot. Mahalaga na kumonsulta sa isang healthcare provider para sa tamang diagnosis at angkop na paggamot batay sa lokasyon at pangunahing sanhi ng kirot sa gilid ng katawan.

Gamot at Pangangalaga sa Bahay

Ang gamot sa masakit na tagiliran ay depende sa pangunahing sanhi. Para mas madali maintindihan ang mga opsyon, basahin ang table na ito.

Pangalan ng Gamot	Kung Para Saan	Organ na Posibleng Sumasakit
Eperisone (Myonal)	Kung ang sakit ay parang nasa labas	Kalamnan (Muscles)
Mefenamic acid (Dolfenal)	Kung kailangan ng pain reliever	Lahat ng parte ng katawan
HNBB (Buscopan)	Kung nasa taas ng tiyan bandang kanan	Apdo
Silymarin (Liveraid)	Kung palainom at nasa bandang kanan	Atay
Ciprofloxacin (Cipromet)	Kung nasa magkabilaang kanan at kaliwa at masakit umihi	Daanan ng Ihi

Kung ang krampong kalamnan ang dahilan ng sakit, maaaring payuhan kang magpahinga at mag-engage sa physical therapy at mga ehersisyo na maaring gawin sa bahay.

Sa mga kaso ng masakit sa tagiliran na konektado sa spinal arthritis, karaniwang inireseta ang nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) at physical therapy.

Sa mga impeksyon sa bato, karaniwang binibigyan ng antibiotics, kasama ng pagtanggap ng mga likido at gamot para sa sakit. Maaring kailanganin mo ring mag-stay sa ospital sa mga malulubhang kaso.

Ibig sabihin, ang gamot sa masakit na tagiliran (kahit saang banda, sa kanan man o sa kaliwa) ay depende sa sanhi nito. Ganon paman, pwede uminom ng pain reliever tulad ng NSAIDs gaya ng Mefenamic acid (brand name: Dolfenal) at muscle relaxant tulad ng Eperisone (Myonal) kung dahil sa spasm ang sakit.

Kailan Kailangang Magpakonsulta?

Makipag-ugnayan sa iyong healthcare provider kung ikaw ay mayroong isa sa mga sumusunod:

1. Masakit sa tagiliran kasama ang mataas na lagnat, panginginig, pagduduwal, o pagsusuka
2. Pagkakaroon ng dugo (pulang o kayumanggi) sa ihi
3. Hindi maipaliwanag na masakit sa tagiliran na patuloy na nararamdaman

Ano Ang inaasahan sa Iyong Konsultasyon?

Sa iyong pagbisita, magsasagawa ang iyong healthcare provider ng pagsusuri sa katawan at magtatanong tungkol sa iyong kasaysayan medikal at mga sintomas, kasama ang:

1. Ang eksaktong lokasyon ng sakit
2. Kailan nagsimula ang sakit, kung ito ba ay palaging nararamdaman o paminsan-minsan lang, kung ito ay lumala o nagbago ang intensity
3. Mga bagay na maaring magpabigat o magpagaan ng sakit, tulad ng ilang gawain o pagyuko
4. Ang uri ng sakit, kung ito ay malamlam at matinding sakit o matalim
5. Anumang karagdagang sintomas na iyong nararamdaman

Mga Pagsusuri na Maaring Gawin

1. Abdominal CT scan
2. Blood tests para suriin ang kidney at liver function
3. Ultrasound para tingnan ang mga internal organs
4. X-ray sa dibdib o tiyan
5. Kidney o abdominal ultrasound
6. X-ray sa lumbosacral spine
7. Pagsusuri para suriin ang mga bato at pantog, tulad ng urinalysis at urine culture, o cystourethrogram

References

1. Bueschen, Flank Pain, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK292/
2. Lindsey, Spinal Osteoarthritis, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK553190/, 2023
3. Ill, Lumbar Degenerative Disk Disease, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448134/, 2023
4. Jones, Acute Cholecystitis, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459171/, 2023
5. Strate, Epidemiology, Pathophysiology, and Treatment of Diverticulitis, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6716971/, 2019
6. Jones, Appendicitis, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK493193/, 2023
7. Patel, Alcoholic Liver Disease, https://ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546632/, 2023
8. Bordoni, Muscle Cramps, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499895/, 2023
9. Bono, Urinary Tract Infection, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470195/, 2022
10. Nojaba, Nephrolithiasis, https://ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559227/, 2023
11. Nair, Herpes Zoster, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441824/, 2023
12. https://www.nhs.uk/conditions/spleen-problems-and-spleen-removal/